ΚΡΙΤΙΚΗ, Γιάννης Παπαγιάννης

Ιστορίες έρωτα και σεξ, σε γλώσσα καθαρεύουσα

Ως ερωτικές ιστορίες και φαντασίες παρουσιάζει ο συγγραφέας το συμπίλημα των μικρών πεζογραφημάτων, αλλά κατά τη γνώμη μου το βιβλίο δεν περιορίζεται μόνο σε αυτό. Ο Κώστας Βούλγαρης στην παρούσα συλλογή εμφανίζεται προκλητικός συγγραφικά, από κάθε άποψη, και δικαίως θα πρέπει να θεωρηθεί το πιο πρωτότυπο βιβλίο της εκδοτικής χρονιάς, ένα κείμενο που αναμφίβολα θα εκπλήξει τον αναγνώστη.

Πρώτη και καθοριστική πρόκληση: η γλώσσα. Καθαρεύουσα, συχνά αρχαιοπρεπής, που άλλοτε έρχεται κοντά στον Καβάφη κι άλλοτε πλησιάζει τον Λουκιανό. Συχνά ειρωνική, συγκαλυμμένα χιουμοριστική, σε κάποια σημεία αστεία ή και ξεκαρδιστική, με περίτεχνες λεκτικές συνθέσεις που θυμίζουν τον Όμηρο.

Δεύτερη πρόκληση, η θεματολογία. Ερωτικός, συχνά απροκάλυπτα σεξουαλικός, ο συγγραφέας μας μιλάει για τον έρωτα, την αγάπη, το σεξ, αν και  σε πολλά από τα μικρά αυτά πεζογραφήματα, όπως «Η παρακμή των αρχαίων», απομακρύνεται από την ερωτική-σεξουαλική διάσταση της ιστορίας και γίνεται συμβολικός, υπαινικτικός ή και «διδακτικός», στο ύφος των πρώτων ποιημάτων του Καβάφη. Μέσα από τις πολλαπλές προκλήσεις, φαίνεται να επιδιώκεται μια ευρεία και βαθιά σύνδεση της σύγχρονης πραγματικότητας με τις αρχαίες αλλά και νεότερες ρίζες της, τόσο γλωσσική και δομική όσο και όσον αφορά σε θέματα ηθικής κι αξιών.

Η «αυθάδεια λαγνεύουσα» τείνει να διαρρήξει την χριστιανική ηθική που επικράτησε στους νεότερους χρόνους, διά μέσου μιας αρχαιοελληνικής ελευθεριότητας, ενός χωρίς αναστολές ερωτισμού και μιας γλώσσας που ανιχνεύει τις παραδόσεις μέχρι το βαθύτερο παρελθόν. Επιχειρεί ακόμα μια σύνδεση και σύνθεση ιστοριών με μεγάλη ποικιλία, που περιλαμβάνει την αρχαιότητα, το σήμερα, λαϊκές παραδόσεις, μαγεία, μαγγανεία, ιστορίες επινοημένες και χιουμοριστικές, όπως ο αυτοκράτορας που διατάζει τους μοναχούς να ζευγαρώσουν επί ποινή θανάτου, κι άλλα πολλά που κατορθώνει να συμπυκνώσει στις λίγες σελίδες του.

Δείγμα της ιδιαίτερης γραφής, από το πεζογράφημα «Χρήσιμοι λίθοι»:

«Εστί λίθος, αρουοφύλαξ καλούμενος, ελαιώδης στο χρώμα και θερμός πολύ, σελήνης δε αυξανόμενης μελωδεί. Τιθέμενος προ της θύρας εναρέτου οικίας, οσάκις επιβήτορες πλησιάζουν, ήχον σάλπιγγος αναδίδει οξύν, οι δε απρόσκλητοι, ως υπό δορυφόρων διωκόμενοι, κατά κρημνών φέρονται».

Ελεύθερος Τύπος, 4/9/2016